Içki dünýä, ýürek, isleg.
Göwnüň bir çüýşedir, synsa tapylmaz. (nakyl)
Göwni açygyň-ýolam açyk. (nakyl)
Soňuna çekimli sese başlanýan goşulma goşulanda, ikinji bogundaky dar ü çekimlisi düşürilip ýazylýar. Menlik ýöňkemaniň -üm, -ümiz, senlik ýöňkemäniň -üň, -üňiz goşulmalary goşulýar.
Meselem göwün - göwnüm, göwnüň, göwni.
Aýdylan zat ýa edilýän hereket üçin öýkelemek, gaty görmek, ýokuş görmek.
Bibisoltan gajymaldy we dargursakdy, ol sähel zady göwnüne alyp, dommarylar ýörerdi. («Sobwýet edebiýaty» žurnaly)
Weziriň gepini göwnüňe alma, garrap çaşypdyr bu. («Görogly» eposy)
Kanagatlanarak halda bolmak, dogry tapylmak.
Bir zada müňkür bolmak, aýdylan gep, söz göwne ýakmazlyk, ýokuş degmek, ýaramaz täsir etmek.
Närazy etmek, öýkeletmek, ynjytmak.
Bir işi etmekligi halynda bolmak, ýüregiňe düwmek.
Sona ýazmaklygy düwüp göwnüne, Başlady salam hat ýazmaga ýene. (D. Baýmyradow, Söýlegi we Mekirlik)
Okuwa gitmekligi göwne düwmek.
Gorky we ş. m. zatlar ýada düşmek.
Her zatlar gelip göwnüne hopukdy, ukusy gaçdy. (Çary Aşyr, Poemalar)
Bir söze, herekete ýalňyş düşünip gaty görmek, öýkelemek.
Bir zat hakynda erbet pikire gelmek.
Ýok zatlary göwnüne getirme-de ümsüz gez! (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Bahyl däl, içigara däl, ýagşy niýetli, hoştap.
Bolsa-da ol göwni açyk adam ekeni.
Belli bir karara gelmek, bir pikire gelmek.
Öz-özünden göwnühoş, öz bolşundan özi razy.
Göwnüň bozuk, gamgyn gördüm. (Sowet Edebiýaty žurnaly)
Şat göwünli däl, pes göwün, sust, keýpsiz, tutuk, gamgyn, pessimist.
Ogulsyzlykdan onuň göwni gaty çökgün eken.
Ýagdaýdan, durmuşdan we ş. m. razy, hoşal.
Onuň ýerleşen ýerinde göwni hoşdy. (N. Pomma, Taýlak hyzzyn)
Ynjyk, kemsidilen.
Ýüregi ýukalyk, dözümsizlik, rehimdarlyk.
Sähel ýerde ejizlik ýa-da göwni ýukalyk etmeli däldir. («Sowet edebiýaty» žurnaly)
Göwni ýarym.
Nägile, kemsinýän.
Goja Ýefimowyň ýüzüne mähirli garady, keselliniň göwni ýarym bolýan eken. («Sowet edebiýaty» žurnaly)
Göwnüni bilip iş etmek, ýüregine ýaramak, islegini kanagatlandyrmak.
Hyzmatgärden kän zat ýok, emma göwnünden turýanyň üstünden barmak kyn. (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Ugruna kowmak, diýeniňi etmek, garşy gitmän, razy etmek.
Eje, ata-eneleriň maşgalanyň öz göwnünde garamaklary gerek ahyryn.
Biriniň göwnüni almak, göwnünden turmak, ugruny tapyp begendirmek, hoşal etmek.
Begendirmek, şatlandyrmak.
Bu görnüş, birinji tarapdan, berdi Orazowiçiň göwnüni göterse, ikinji tarapdan, onuň ýüregini awadýardy. (Sowet Edebiýaty žurnaly)
seret göwnüne garamak göwnüne garamak
Perzendiniň göwnüni gözlemek bolýar.
Razy etmek, ýüregiňden turmak, göwnüňden turmak, ugruny tapmak.
Ejeň dagyň göwnüni taparyn, ýöne tizräk bellisini et, haçan meň bilen gitjek? (A. Durdyýew, Saýlana eserler)
Bir zady ýatlap hapa bolmak, ejizlemek, hamsykmak.
Mehinli özüniň Maýsa adyny eşidende, çagalyk duýgusy oýanýardy, göwni bozulýardy. (B. Kerbabaýew, Aýgyly ädim)
Biri ýa bir zat hakda öňki edýän gowy pikiriňden dänmek, tamaň çykmazlyk.
Ofiserleriň öz nökerlerinden göwünleri geçdi. (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Çakdanaşa begenmek, şatlanmak.
Gaty begenmek, monça bolmak, şatlanmak.
Göwnüm göge ýeter bir gülüp baksaň. (B. Kerbabaýew, Aýlar)
Şähdiň açylmak, keýpiň kökelmek, şatlanmak.
Ýaş maldarlaryň zalyna geriniňde, göwnüň has-da göterilýär. (Mydam Taýýar Gazeti.)
Göwnüňde öýke-kine galmak.
Öýke-kine saklamak, ar edip ýörmek.
Bir işe başlamazdan öň pikir etmek, oýlanyp görmek, pikirlenmek.
Hany hen bir göwnüme geňeşip göreýin -- diýip, bir salymdan soň jogap berdi. («Sowet edebiýaty» žurnaly)
Göwnüne hoş ýaramak.
Ham bolarsyň diýeni oglanyň göwnüňe ýakman durmady. («Görogly» eposy)
seret göwün hoşlamak göwün hoşlamak
Özüňi hondan bärsi saýmak, özüňi ulumsy saýmak.
Päh-päh seniň göwnüň örän ýokary-la! -- diýipdir. («Tokmak» žurnaly)
Gowy aragatnaşykda bolan adamyňdan we ş. m. ýaramaz söz eşidip ýa başga zat sebäpli gaty öýkelemek juda gaty görmek.
Eziziň Aklardan göwni döwüldi. (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Gaýgy-gussany taşlamak, şatlanmak.
Öz-özüňi hoşal etmek, aldamak, göwün ýüwürtmek.
Bularyň hemmesi göwün aldamakdyr we boş zatdyr. (A. P. Çehow, Saýlanan eserler)
Ynam geçirmek, razylyk bildirmek, ýykgyn etmek, halamak.
Nurjany onun sulhy almaýan bolsa, ýa başga birine göwnini beren olsa, gürrüň gyzza-gyzza gelende, okuw ötägitmegi hem mümkindir. («Sowet edebiýaty» žurnaly)
Bir zat hakynda birinden razy bolmak, hoşal bolmak.
Ejemiziň agy bilen göwni bitjek bolsa, biterçe boldy. (B. Kerbababýew, Japbaklar)
Öňki eden pikirinden maslahatyňdan dänmek, ýüregiňi ikä bölmek.
Men-ä göwnümi böldüm. (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Ýürek şatlandyrmak.
Hoşal bolmak, şatlanmak.
Goja ýazyň mylaýym güneşinden gurp almalydy, göwün çaglamalydy. («Sowet edebiýaty» žurnaly)
Göwün göterilmek, bir zada begenip, ruhuň göterilmek.
Biriniň göwnüni tapmak, diýenini etmek, razy etmek.
Men-ä daýza, seniň göwnüňi görmek üçin köpüň gözüňden düşdüm. (Sowte Edebiýaty žurnaly)
Ýüregiň awamak, rehimiň gelmek.
Indi gyýylmaly däldir göwünler. (R. Seýidow, Bagtlylar)
Hoşal bolmak, begenmek, şatlanmak.
Ak-göwün çökgün bolmak, tukat bolmak, şähdaçyk bolmazlyk.
Ýüregiňdäki syry, göwnüňdäki hyýaly isleg arzuwyňy gep-gürrüňiňi daşyna çykarmak, aýtmak.
Olar göwünleriniň poslaryny dökmäge durdular. (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Gep berip iki adamynyň arasyny bozmak.
Artykdan onuň göwnüni döndermek, onuň göwnüni sowatmak isledi. (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Bir zatdan, işden adamdan ýüz öwürmek.
Keýpden çykyp kanagatlanmak, ynjalmak.
Keýpden çykmak, armanyňy galdyrmazlyk, islegiňçe etmek.
Toýy nähili isleseň şonuň ýalam gurada, göwün solpudan çyk! (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Biriniň göwnüne degmek birini ynjytmak.
Pisindiň oturmak, oňat makullamak.
Meniň edýän işime-de, özüme-de göwni ýetýän bolara çemeli. («Sowet edebiýaty» žurnaly)
Öz ýanyndan hondan bärsi bolmak, hötde gelip bilmejek zatlaryna hyýal etmek bir zat hakda arzuw etmek.
Göwnüne degmek, göwün galdyrmak, göwün agyrtmak, öýkeletmek, ynjatmak.
Emma onuň göwnini-de ýykmak bolmaz. («Sowet edebiýaty» žurnaly)
Ulumsy däl, päli pes.
Ol kiçi göwünli ýönekeý myhman. (A. S. Puşkin, Saýlana eserler)
Özüňi kiçi göwünli alyp baryş.
Pes göwünli-ulumsy däl, öwünjeň däl.