[ýo:l]
Gatnaw, hereket etmek üçin ýer zonasy, köpçülikleýin ýörelýän ugur.
Guýy obanyň ýokary çetindedi, oňa obanyň ortasyndan ýol barýardy. (A. Durdyýew, Saýlanan eserler)
Ýola çyksaň, ýoldaşyňy düzet. (nakyl)
Ýoly ýören ýeňer, işi -- ýapyşan. (nakyl)
Ýoldan çyksaň çyk, ilden çykma. (nakyl)
Ugur, tär, usul.
Sorag sözlemi esasan üç hili ýol bilen emele gelýär.
Ýolagçylyk, sapar, syýahat.
Gözi ýaşdan dola-dola, Şa ugrady uzak ýola. (A. S. Puşkin, Ertekiler)
Bu ata-ene uruş wagtlarynda git-gel ýol ýagdaýynyň kynçylygyny duýmaýardy. (A. Gowşudow, Köpetdagyň eteginde)
Bir maksada ýetmäge çalyşýan akym, ugur.
Menlik ýöňkemaniň -um, -umyz, senlik ýöňkemäniň -uň, -uňyz goşulmalary goşulýar.
Meselem ýol - ýolum, ýoluň.
Dogry ýol, dogry alyp barylýan ugur.
Hemmelere belli bolan zatdan bihabar bolmak, bihabar galmak.
Ugur aldyrmak, öňüni arçamak, arany düzlemek.
Ýerine ýetmezlik, şowly bolmazlyk, ugur almazlyk.
Atabaýyň öz ömründe birinji gezek Akmaýany özüne tabyn etmek islegi ýol almady. (B. Kerbabaýew, Nebitdag)
Gelýäniň öňünden sowulmak, geçip gitmäge mümkinçilik döretmek.
Dik duran adamlar ýol berdiler. (A. Durdyýew, Saýlanan eserler)
Ygtyýar bermek, rugsat etmek, mümkinçilik bermek.
Men onuň beýle bilimsiremegine hiç haçan ýol bermerin. (A. Gowşudow, Köpetdagyň eteginde)
Işiň şowly bolsun, sag-aman gidip gel (alkyş).
Agaýunus bulara ýol bolsun aýdyp, ak pata berip ugratdy. («Görogly» eposy)
Rahym aga: -- Ýol bolsun! Saparyňyz nirä? -- diýip sorady. (M. Ibrahimow, Ol gün geler)
Ýoluň bütin dowamynda bolup geçýän.
Ol ýol boýy iňirdäp gelýär.
Etmeli işleri görkezýän, ýolbaşçylyk ediji.
Ugur görkezmek, öwretmek.
Nury diýer üns berýär işine, Göni ýol görkezip deňi-duşuna. (Nury Annagylyç, Goşgular)
Çykalga agtarmak.
Ýagdaýdan çykmak üçin ýol gözlemek.
Ýolda gürrüň berip, wagt geçirmek.
Garakçylyk etmek, ýoldan geçenleri talamak, ýol urmak.
Näme diýilse edip durýan, garşylyk görkezmeýän.
Men ýol ogly. («Sowet edebiýaty žurnaly)
Ýol ogly ýolda ýagşy. (nakyl)
Gatnap durmak, köp gatnamak, gelip-geçip durmak.
Köp gatnap ýol etmek.
Köp ýöremek, ýöräp köp ýol geçmek.
Ýoluň üstünden barmak.
Bir zadyň ugruny, tärini bilmek.
Elbetde, arada onaýly ylalaşyk bolsa, oňa ýol tapmak aňsat-la. (M. Ibrahimow, Ol gün geler)
Biriniň ýolunda durmak, ýoluny kesmek, geljek ýolunyň öňünde durmak.
Gelen-geçeni talamak.
Ýol urmaklyk, ogrulyk işine başlan Allaly paryň öz häsiýetine göre başyndan geçiren aýratyn taryhy bardy. (A. Gowşudow, Köpetdagyň eteginde)
Bir ýana ugramak, ýola rowana bolmak.
Ertesi ejem bilen, bütin dostlarymyz bilen hoşlaşyp ýola düşdük. (B. Pürliýew, Ilkinji gün)
Ugra barmak, ugrukmak.
Sowet hökümetiniň işi mazaly ýola düşýençä, agsak mürze ýaly syrtyny gabardýanlar tapylar. (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Terbiýelemek, düzetmek, oňat terbiýe bermek.
Ahlak taýdan bozuk adamyny ýola getirmek.
Ugra barmak, ugrukmak.
Meniň işim ýola gider. (M. Ibrahimow, Ol gün geler)
Düzetmek, ugrukdyrmak, gönükdirmek.
Iwan Petrowiç atasy pakyryň ýola goýan tertibini gowşatdy. (A. S. Puşkin, Saýlanan eserler)
Bir ýere ugramak, ýola düşmek.
Maslahatdan soň myhmanlar ýola rowana boldular.
seret ýola goýmak ýola goýmak
Sen bu işi ýola sal. («Sowet Türkmenistany» gazeti)
Terbiýe bermek, terbiýelemek, ýol görkezmek.
Ony ýola saljak bolup synansa-da hiç täsiri ýetmedi. (D. Baýmyradow, Söýgi We Mekirlik)
Ýalňyş pikire düşmek, ýalňyşlyk goýbermek.
Oglum, olar hak ýoldan azaşypdyrlar. (M. Ibrahimow, Ol gün geler)
Azmak, bozulmak.
Men bir ýoldan çykan boldum. («Türkmen pýesalary»)
Azdyrmak, ýalňyşdyrmak, ters ugra gönükdirmek.
Bir zadyň ugrunda hereket etmek, bir zadyň küýüne düşmek.
Annaguly şony bilmegiň ýoluna düşdi. (A. Durdyýew, Saýlanan eserler)
Biriniň gelmegine garaşmak, birine garaşmak.
Tä gün batyp garaňky düşýençä Saparyň ýoluny gözledi. («Sowet edebiýaty» žurnaly)
Geljek diýip ýoluňy gözledip goýduň.
Gelýäniň öňünden geçmek.
Toýjan Äşebibiniň ýoluny kesdi. («Sowet edebiýaty» žurnaly)
Ýoluň açyk bolsun, işiň şowly bolsun!
Ýoluň ak bolsun, ýoldaşyň -- hak. (nakyl)
Bir söý bilen üstünden barmak.
Ýoluň düşen wagty biziňkä-de baryp dur!
Çalt ýol ýöremek, ýol aşmak.
Ters ýola düşmek, bozulmak.
Ol ýa-ha düýbünden ylymsyz adam, ýa-da ylmy gaty köp okap, ýoluny urduran adam. (A. Gowşudow, Köpetdagyň eteginde)