Öz okunyň we Günüň daşynda aýlanýan, Günden kiçi üçünji planeta.
Merkuriý, Wenera, Ýer planetalary Günüň töwereginde aýlanýarlar. («Fizika» kursy)
, Ýere, göge erk edip-de soraýas, Taryhda gyzykly döwr etdi kanun. (N. Pomma, Saýlanan eserler)
Suwly giňişlikleriň, deňziň tersine gurulyk, gury giňişlik.
Ýere bakandan ýer gorkar. (nakyl)
Ýer doýman, är doýmaz. (nakyl)
Ýer gaty bolsa, öküz öküzden görer. (nakyl)
Ýer ala, ýurt ala. (nakyl)
Ýerden tapsaň, sanap al. (nakyl)
Ýer görki suw bolar, suw görki -- guw. (nakyl)
Biziň planetamyzyň gabygynyň üstki gaty, toprak.
Eziz sesini çykarman, dyrnagy bilen ýer dyrmady. (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Bu ýerde ýüz gektardan gowrak ýer bize boýun egýär. («Bahar»)
Ýurt, ülke, döwlet.
Onuň bir daban ýeri üçin men janymy bermäge häzir. (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Biriniň eýeçiliginde, garamagynda bolan peýdalanylýan territoriýa.
Derýa mawy lenta ýaly uzalyp, Owgan ýeri bilen arany bölýär. (A. Haýydow, Gök asman)
Orun, jaý.
Özleriniň ulaglaryny ýoldan sowmaga ýer gözleýärler. (A. Gowşudow, Köpetdagyň eteginde)
Ýaşuly professor öz ýaşyna mahsus bolmadyk çakganlyk bilen ýerinden turdy. («Sowet edebiýaty» žurnaly)
Biri ýa-da bir zat eýelän, biri ýa-da bir zat bar bolan boşluk, daş-töwerek, giden giňişlik, uçastok.
Bu nähili oňat jaý, oňaýly ýer! (B. Kerbabaýew, Aýsoltan)
Ol ýerde ýazlyk bugdaýdan başga düme künji, nohut we gawun-garpyz ýaly ekinler-de emele gelýärdi. (A. Gowşudow, Mähri-Wepa)
Ýatmak üçin ýorgan-düşek ýazylan orun.
Gelniniň öz ýerini gaýyn enesi bilen çagalaryň arasynda salanyny gördüm. (M. Ibrahimow, Ol gün geler)
Gulluk wezipesi, kär.
Ol gowy ýerde işleýär.
Wagt, pursat.
Han küýli janyny emgemeli ýerinde tapylmaýardy. (A. Durdyýew, Han küýli)
Bir zadyň galdyran yzy.
Elimiň oda bişen ýeri bildirip dur.
Çat, haryt tabşyrylyp gaýdylyp durlan öý, alyjy.
Göçme manyda Nesil, maşgala.
Ol gyz gowy ýeriň maşgalasy ekeni.
seret göz
seret söz
Suw durmaýan ýapaşak ýer.
Ölen adama hormat goýlup aýdylýan söz düzümi.
Birine käýelende aýdylýan gargyş.
Ýaramy gozgama, ýer çeken! (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Diýeniňi etdirjek bolup, hötjetlik etmek, öz diýeniňi tutmak.
Ýere ýüzin ýykylmak, serilmek.
Ýer ýuwutmak, ýer çekmek, ýitirim bolmak, ýok bolup gitmek.
Janygyp bir zat gözlemek.
Ýitiren zadyňy gözläp ýer sermenmek.
Bile bir ýerde ekin ekmek.
Erbet utandym; utanjymdan girere deşik tapmadym.
Ölmek.
Şeýle ýüz bilen ýaşandan, abraý bilen ýere dulanan ýagşy. (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Ýok bolmak, ölmek.
Bir zat üçin gaty utanmak, utançly bolmak.
Çakdanaşa köp, örän köp, mygyldy (adam barada).
Her ýerde hereket ýere gurt düşen ýaly. (A. Kekilow, Saýlanan eserler)
Ýok etmek.
Duşmanlary ýere sokdum, Çekinmedim hiç bir zatdan. (Ata Salyh, Saýlanan eserler)
Ýüzin ýykmak, urup ýykmak.
Mynasyp ýigide durmuşa çykmak (aýal maşgala hakda).
Öz maşgalasynyň ýeriniň duşjagyny göz öňünde tutýandyr. («Sowet edebiýaty» žurnaly)
Çemi gelmek, wagty gelmek.
Ýeri gelende, bizem bir gezek oňa güleli ahyry! (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)
Ýuwaşlyk bilen, hiç kime görünmän.
Çalt ýöremek, çalt ýöräp gitmek.
Gyrat ýeriň tanapyny külterleýär. («Görogly» eposy)
seret gäwüşemek