Adamyň pikirlenmek ukyby, aňly-düşünjeli durmuşyň esasy.
Gujur azat, kuwwat azat, baş azat, Duýgy azat, akyl azat, huş azat. (N. Pomma, Saýlanan eserler)
Akyl ýaşda bolmaz, başda bolar. (nakyl)
Gahar öňden ýörär, akyl-yzdan. (nakyl)
Nesihat etmek, öwüt öwretmek.
Akylyň ýetmek, düşünmek, bilmek.
Akylyňy aldyrmak, däliremek.
Akyl taýdan kämilleşmek, akyly goýalyşmak, akyllanmak.
Akyllylyk derejesi artmak, akyllanmak.
Ýaşlar akyly goýulyşmadyk adamlardyr. (A. Gowşudow, Eserler)
Akyly kesmek, düşünmek, bilmek.
Onuň iň kiçi oglunyň hem akyly ýetipdir.
Bütinleýin bir zadyň yşkyna düşürmek, bir zada berilmegini gazanmak.
Yşkyň höwesi onuň akylyny alypdyr.
Ugursyz pikire gitmek, akmaklyk etmek.